Door de brede inzetbaarheid maak ik al jaren gebruik van de Mid Side opnametechniek voor mijn stereo, en voorheen surround, geluidsopnames. Een techniek die oorspronkelijk is ontwikkeld door Blumlein voor EMI.

Intussen is het bijna 20 jaar geleden dat ik ben begonnen met het opnemen van allerhande soundscapes. Destijds heb ik voor Mid/side gekozen omdat dit de meest handelbare stereo-opstelling voor buitengebruik leek te zijn. Deze opstelling past eenvoudig in een windkorf en is daardoor erg goed buitenshuis te gebruiken. Destijds ben ik begonnen met eenvoudige AKG Blue Line microfoons en een tweedehands Rycote windkorf. Deze korf was eigenlijk bedoeld voor een shotgun microfoon, maar dat wist ik toen nog niet. Met de jaren ben ik overgestapt naar betere, natuurgetrouwe microfoons en windbescherming/microfoonophanging. Het leek toen vanzelfsprekend om door te gaan in een Mid/Side opstelling.

Een van de problemen waar ik echter altijd tegenaan bleef lopen was een klankverkleuring en onnatuurlijk stereobeeld. Dit maakte dat uiteindelijk geen enkele opname meer bevredigend was.  In het najaar van 2012 ben ik na een pauze van ongeveer 4 jaar veel van mijn oude materiaal opnieuw gaan beluisteren. Om vervolgens dit materiaal opnieuw te benaderen om er achter te komen waarom ik hoorde wat ik hoorde. En met name hoe het kwam dat de opnames zo ‘onrustig’ klonken.

Akoestiek

Om te beginnen was de akoestiek in mijn luisterruimte verre van optimaal. Lees dit bericht voor meer informatie over het verbeteren van deze akoestiek. Een deel van de klankverkleuringen en vreemde fasedraaiingen was opgelost nadat ik mijn luisterruimte had aangepakt.

Ijking

Om een duidelijker gevoel te krijgen voor volume ben ik een tijd lang opnames gaan maken met een dB meter in de hand. Ik kon zo vergelijken hoe hard een locatie klonk en dit volume in mijn studio nabootsen. Na een aantal testen kwam dit er voor mij op neer dat; Mijn speakers gecalibreerd zijn op een weergave van 85 dB bij -20dBFS. Het grote voordeel van mijn recorder is dat deze een digitale aflezing heeft van het level van de microfoon voorversterker. Ik kon dus eenvoudig de versterking reproduceren om verschillende locaties in verhouding te laten klinken. In grote lijnen komt het er op neer dat ik veel soundscapes heel veel harder terugluisterde dan deze ooit geklonken hadden. Wat op zich al onnatuurlijk was. Ik moet nu een soort tussen vorm zien te vinden, omdat veel locaties nu zo zacht klinken dat er visueel niets meer is te zien op het computerscherm.

Matrix

Om Mid/Side om te zetten naar conventioneel stereo is een zogenaamde matrix nodig. Hierover is veel te vinden op het wilde web. Ik heb echter in het verleden een keuze gemaakt die naar nu blijkt ook bijdroeg aan het probleem. Schoep heeft ooit een DMS plugin op de markt gebracht die ook opnames naar stereo kan mixen. Na contact met Schoeps over deze plugin te hebben gehad kwam ik er achter dat deze is geoptimaliseerd voor de haakse kapsels van Schoeps. Wat deze optimalisering precies inhoud weet ik niet, maar ik heb voor de zekerheid de plugin uit mijn projecten verwijderd.
Na wat speurwerk ben ik terrechtgekomen bij de BX-Control van Brainworx. Een geweldige plugin waarin het ook mogelijk is om de laagfrequenties naar mono te mixen. Dit laatste levert een veel rustiger laag op.
Wat ik wel wist van de Schoeps plugin is dat deze rekening houd met het verschil in gevoeligheid van de verschillende kapsels. In mijn geval. 13 mV/Pa voor de MK4 en 10mV/Pa voor de MK8. Volgens deze calculator een verschil van 2,27dB.

Stereobeeld en Envelopment

Na het corrigeren van de gevoeligheid en een stereobreedte van 100% in de Bx-control leverde dit echter een stereobeeld op met erg veel uit fase materiaal. Kortom de opnames waren niet erg vriendelijk voor mono weergave. Ik hoorde ook in sommige opnames een fasekleuring die erg onrustig op mij overkwam.

Door een collega werd ik gewezen op de onderzoeken van Griesinger. Hij vertelde mij over de term envelopment. Iets waar ik tot dat moment nog nooit van had gehoord. Het was echter precies datgene waar ik naar op zoek was. Een manier om omgeven te zijn door het geluid. En wel op zo’n manier dat dit binnen de grenzen van grote fase verschillen blijft. Griesinger heeft het in een van zijn stukken over de openings hoeken van bepaalde kapsel combinaties. In mijn geval kwam dat neer op ongeveer 122 graden. Dit leek mij erg groot. Ik was zelf al gaan expirimenteren met de stereobreedte in B-Control en kwam uit op een waarde tussen 75-80%.

Om de envelopment in mid/side stereo te vergroten volgens Giesinger moet het laag van het Mid kanaal vanaf 600 Hz. met 4dB afgezwakt worden. Vanaf 4-8 KHz kan het Mid enigszinds versterkt worden. Het enevolpment effect wordt vervolgens verkregen door een zelfde laagfilter op het Side kanaal te zetten, maar dan met een versterking van 4dB.  Tot slot wordt er een laag af filter op de stereomix geplaatst met een waarde van 100 Hz.

Het resultaat is in combinatie met de stereobreedte van 75% veel rustiger. Het stereobeeld lijkt veel stabieler. Er is geen gat meer tussen de speakers. Op dit moment, voorjaar 2013, ben ik testen aan het doen met een hypercardioide om op die manier het centrum nog prominenter in beeld te krijgen zonder breedte te hoeven inleveren. Daarnaast ben ik nu met verschillende EQ plugins A-B vergelijkingen aan het maken. Griesinger heeft het namelijk over Lineair Phase EQ in low ripple mode.