Focus op het niks. Wat is echt belangrijk? Het gros van waar je mee bezig bent kan zo de prullenbak in. De dagelijkse bezigheden zorgen voor een vertroebeling van de focus. Wat blijft er over als deze bezigheden weg worden gehaald?
Ik zit op een punt waarop het lijkt dat ik elk moment een ingeving/inzicht kan krijgen in het geen waar ik naar op zoek ben. Maar die helderheid nog niet heb, maar wel voel aankomen. Een sterke behoefte om met geestverwanten te discussiëren om voor mezelf duidelijkheid te krijgen.
Wat is er aan de hand dat het ineens lijkt dat andere zaken veel belangrijker aan het worden zijn. Dat ik me steeds meer stoor aan de kapitalistische pogingen van de medemens om zicht te verrijken op armzielige methodes. De doorzichtigheid waarmee dit gepaard gaat. Egoïsme lijkt altijd centraal te staan. De leegheid/betekenisloosheid van het geld.
Ruim een jaar geleden zag fotograaf Hannes Wallrafen met zijn linkeroog ineens wat wazig. Toen het niet overging volgde een bezoek aan de oogarts. Een diagnose liet niet lang op zich wachten: Lebers Opticus Atrofie (LOA), een zeldzame erfelijke aandoening van de oogzenuw. Te verwachten resultaat: een gezichtsvermogen van hooguit een paar procent, zeg maar vrijwel blind.
Hannes Wallrafen, de creatieve fotograaf met het scherpe oog voor gezichtsuitdrukking, lichaamstaal en detail moet plotseling een vertrouwde en bekende wereld achter zich laten. En het is nog niet duidelijk wat daar voor in de plaats gaat komen, ook al heeft hij zich meteen helemaal gestort op geluid. Hij kijkt niet meer met zijn lens, maar luistert met zijn microfoon.
We zijn allen passanten. Passanten van ons bestaan. Bijna onopgemerkt trekt ons dagelijks leven zich aan ons voorbij. We hebben geen notie van hetgeen zich in onze directe omgeving afspeelt terwijl we er deelgenoot van zijn. Niets staat stil. Alles om ons heen leeft en is in meer of mindere mate in beweging. Op onze aarde is niets statisch. Zelfs het hardste gesteente is aan erosie en beweging onderhevig. Een dag kan maar één keer zijn zoals hij is. Deze zal nooit meer hetzelfde zijn. Ritme en dynamiek. Het beleven van een ruimte. Een virtuele tocht. Combinatie van twee tijdsgebonden natuurverschijnselen. De dag als centraal middelpunt. Behouden wat is verworven is een belangrijk thema in onze samenleving. Dit geldt zowel voor materiële als voor fysieke zaken.
Het omgaan met de tijd is in feite een manier om met het leven om te gaan. De westerse mens heeft zeer vaak de neiging te denken dat het leven beter is, in de mate dat hij erin slaagt zeer veel te realiseren in een korte tijdsspanne. Het ego dat zichzelf in de tijd opslokt en zich vult met uitdagingen. Om sociaal als iemand van betekenis erkenning te verwerven, persoonlijk en professioneel aanzien te bemachtigen. Ongeduld, bodemloos hunkeren naar erkenning, krampachtig streven naar perfectie. Zonder tijd te verspillen. Het gevolg is dat we geen oog meer hebben voor de details van de ogenschijnlijke onbeweeglijkheid van onze omgeving. Een omgeving welke continu in beweging is. De mens merkt deze veranderingen echter pas op nadat ze hebben plaatsgevonden.
door: Petri Leijdekkers
De eerste werken die ik van Felix Hess hoorde, waren zijn kikkerconcerten, die door Leendert van Lagestein in 1981 ten gehore werden gebracht in diens avant-garderuimte Corps de Garde, op de hoek van de Boteringestraat en Spilsluizen in de binnenstad van Groningen. Het vocale spel van de kikkers had Felix Hess waargenomen in Australië, toen hij daar eind jaren zeventig als wiskundige werkte aan de universiteit van Adelaide.
Wie is Felix Hess? Een veelbelovend wetenschapper die in 1975 in Groningen promoveerde op de aerodynamica en beweging van boemerangs, met een proefschrift dat niet alleen opviel door het unieke onderwerp, maar ook door de fascinerende beschrijvingen en prachtige verbeeldingen van de vlucht die een boemerang afhankelijk van zijn vorm maakt. Op intrigerende foto’s die hij in stereo bij zijn dissertatie presenteerde, zien we de boemerangbanen, opgenomen tijdens nachtelijke worpen in het Groningse Stadspark, waarbij hij voor het verkrijgen van de juiste informatie een lampje op het object had aangebracht. Dit was niet alleen een serieus onderdeel van zijn wetenschappelijk onderzoek, maar ook een bron van esthetisch plezier.
Geluidskunst komt het beste tot zijn recht zonder beeld.
Talloze kunstenaars houden zich bezig met geluid, maar met de presentatie ervan blijft het behelpen. Vaak moet er iets te kijken bij. Niet nodig, blijkt op internet.
Door SACHA BRONWASSER
Ineens bewoog het door de lucht. De oproep tot het gebed in de namiddag van Amman. Het verliet de minaret en begon door het dal te rollen als een rouletteballetje in een schaal. Rond en rond, het gezang wentelde zich om me heen langs de blokkendoosjes van huizen. Gauw, gauw gegrabbeld in de tas naar de minidisc-recorder, maar het was al te laat – voorbij was het weer, verkeer en getoeter kwamen er voor in de plaats. Van het niet opnemen van geluid kun je net zoveel spijt hebben als van het niet nemen van een foto.
Geluid – wie er eenmaal op gaat letten, activeert een zintuig dat meestal maar zo’n beetje ligt te slapen. Je gebruikt het, het functioneert, je hóórt, en dat is dat.
Maar het oor is meer dan slechts een ontvanger van geluid. Het kan schiften, wegdrukken, zich richten en selecteren als een mengpaneel. In een stampvolle
kamer pikt het dat ene gesprek eruit dat gehoord moet worden – niet alleen het gesprek dat je zelf aan het voeren bent, maar ook het geroddel twee meter verderop.
De Nederlandse kunstenaar Felix Hess onderscheidt in het boek Light as Air (1999) drie soorten luisteren: naar betekenis, naar tijd en naar ruimte.
Naar betekenis luister je bijvoorbeeld in zo’n volle kamer, of op straat voordat je gaat oversteken. Komt er een auto aan? Naar tijd luister je als je muziek hoort of de natuur – niets kan een zomermiddag zo oprekken als het geluid van krekels. Het meest letterlijke luisteren naar tijd werd in 1952 voor het eerst gedemonstreerd, toen pianist David Tudor voor het stuk 4’33’ van John Cage exact vier minuten en drieëndertig seconden bewegingloos voor zijn vleugel zat.